ΣΧΟΛΙΑΣΤΕΣε βασίλειο του απόλυτου παραλογισμού και σε θέατρο αντικρουόμενων οικονομικών συμφερόντων μετατρέπεται η νήσος Χρυσή, στα νότια της Ιεράπετρας. Το γνωστό Γαϊδουρονήσι αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους οικοτόπους της Κρήτης και όλης της Ελλάδας, φιλοξενώντας το μεγαλύτερο φυσικά διαμορφωμένο κεδροδάσος της Ευρώπης.
Ωστόσο η εικόνα πίσω από τις γαλαζοπράσινες παραλίες είναι αποκαρδιωτική. Για το νησί δεν υπάρχει εφαρμοσμένο διαχειριστικό σχέδιο, ούτε φυσικά και θεσμοθετημένος φορέας διαχείρισης, με αποτέλεσμα κρίσιμα ζητήματα όπως η διαχείριση των απορριμμάτων, η μεταφορά και παραμονή των χιλιάδων τουριστών, η λειτουργία καντίνας και τα ομπρελοκαθίσματα και φυσικά η περιβαλλοντική προστασία της περιοχής να είναι κυριολεκτικά στον αέρα.
Στα νότια του νησιού λειτουργούν εδώ και χρόνια, και μάλιστα με άτυπη άδεια του δασαρχείου, τουλάχιστον δύο ή τρεις μικρές χωματερές, που τυπικά ονομάζονται «χώροι συγκέντρωσης» των απορριμμάτων, πριν αυτά μεταφερθούν με πλωτό μέσο στην Ιεράπετρα και από εκεί στους ΧΥΤΑ του τοπικού δήμου.
Στα νότια του νησιού λειτουργούν, και μάλιστα με άτυπη άδεια του δασαρχείου, τουλάχιστον δύο ή τρεις μικρές χωματερές, που τυπικά ονομάζονται «χώροι συγκέντρωσης» των απορριμμάτων, πριν αυτά μεταφερθούν με πλωτό μέσο στην Ιεράπετρα και από εκεί στους ΧΥΤΑ του τοπικού δήμου. Στην πράξη όμως ελάχιστα δρομολόγια πραγματοποιούνται. Η λύση που βρίσκεται κάθε χρόνο είναι η καύση των απορριμμάτων, όχι επίσημα φυσικά, αλλά ύστερα από μικρές πυρκαγιές που ξεσπούν «τυχαία» στον χώρο όπου αυτά βρίσκονται.
Η σύμβαση με τον εργολάβο που αναλαμβάνει τη μεταφορά υπογράφεται στην αρχή κάθε έτους (φέτος έχει ύψος 58.000 ευρώ) και για να καλυφθεί το κόστος της επιβάλλεται σε κάθε επισκέπτη ανταποδοτικό τέλος 1 ευρώ, που αποφέρει περίπου τα διπλάσια έσοδα στον δήμο.
Ωστόσο, στην πράξη ελάχιστα δρομολόγια πραγματοποιούνται. Σύμφωνα με μαρτυρίες, πέρυσι, ενώ σε καθημερινή βάση επισκέπτονταν το νησί τουλάχιστον 1.500 άνθρωποι εκτελέστηκαν μόλις 8 δρομολόγια μεταφοράς απορριμμάτων, καθώς η μικρή λάντζα του εργολάβου δεν μπορούσε να ταξιδέψει με ανέμους άνω των 4 Μποφόρ.
Η λύση που βρίσκεται κάθε χρόνο είναι η καύση των απορριμμάτων, όχι επίσημα φυσικά, αλλά ύστερα από μικρές πυρκαγιές που ξεσπούν «τυχαία» στον χώρο όπου αυτά βρίσκονται. Για τα αίτια διεξάγεται κάθε φορά προανάκριση χωρίς αποτέλεσμα από το κλιμάκιο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας που φτάνει (πάντα μετά την κατάσβεση) στη Χρυσή από την Ιεράπετρα.
Η καύση των απορριμμάτων σε ανοιχτούς χώρους αποτελεί εγκληματική παράβαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, πολύ δε περισσότερο για προστατευόμενους χώρους όπως η Χρυσή, η οποία είναι εξ ολοκλήρου ενταγμένη στο δίκτυο περιοχών «Natura 2000», χαρακτηρισμένη ως Ζώνη Ειδικής Διατήρησης και έχει χαρακτηριστεί στο σύνολό της αρχαιολογικός χώρος και αναδασωτέα περιοχή.
Παρά την «αυστηρή» προστασία πάντως, πρόσφατα το Δασαρχείο Λασιθίου διαπίστωσε ότι το 50% των κέδρων του νησιού έχει πλέον ξεραθεί, χτυπημένο από κάποιο μύκητα που αναπτύχθηκε επάνω στο νησί.
Τοπικά συμφέροντα
Στα μέσα Ιουλίου αποκαλύφθηκε μεγάλης έκτασης φοροδιαφυγή στην καντίνα η οποία και σφραγίστηκε, ενώ ξηλώθηκαν και τα (ούτως ή άλλως παράνομα) σκίαστρα και τραπεζοκαθίσματα. Την περασμένη Παρασκευή (4/8) το Πρωτοδικείο Νεάπολης αποφάσισε να επιτρέψει την επαναλειτουργία των καντινών από τον ίδιο εκμισθωτή, παρά τη φοροδιαφυγή και παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία υπογεγραμμένη σύμβαση!
Το γαϊτανάκι των αυθαιρεσιών σε σχέση με τη διαχείριση των σκουπιδιών συμπληρώνουν η σύγκρουση τοπικών μικροσυμφερόντων και οι συχνές καταγγελίες για δολιοφθορές στον εξοπλισμό εργολάβων που αναλαμβάνουν τη σχετική εργασία.
Από την πλευρά του Δήμου Ιεράπετρας ο αρμόδιος αντιδήμαρχος Καθαριότητας, Γιώργος Ασπραδάκης, τονίζει στην «Εφ.Συν.» πως γίνονται προσπάθειες να ξεπεραστεί η απίστευτη γραφειοκρατία και η εμπλοκή διαφορετικών φορέων στη διαχείριση του νησιού, προκρίνοντας ως λύση τη δημιουργία φορέα διαχείρισης αποκλειστικά για το νησί.
Ο απόλυτος τραγέλαφος πάντως στη Χρυσή έχει να κάνει με την εκμίσθωση των καντινών. Ο διαγωνισμός μέχρι πέρυσι γινόταν από τον Δήμο Ιεράπετρας, ενώ φέτος η σχετική αρμοδιότητα μεταφέρθηκε στην Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου και μέχρι σήμερα δεν έχει διενεργηθεί. Ωστόσο η καντίνα λειτουργεί ήδη από τον Ιούνιο, αυθαίρετα, από τον περσινό εκμισθωτή και με όλες τις υπηρεσίες να κάνουν τα «στραβά μάτια».
Στα μέσα Ιουλίου αποκαλύφθηκε (από «καρφωτή» λένε οι κακές γλώσσες) μεγάλης έκτασης φοροδιαφυγή από εφοριακούς που έφτασαν υποδυόμενοι τους τουρίστες. Οι υπάλληλοι διαπίστωσαν πως οι εγκατεστημένες ταμειακές μηχανές εξέδιδαν αποδείξεις σε ΑΦΜ άλλης επιχείρησης εστίασης, η οποία έχει κλείσει εδώ και χρόνια.
Στη συνέχεια η καντίνα σφραγίστηκε, ενώ ξηλώθηκαν και τα (ούτως ή άλλως παράνομα) σκίαστρα και τραπεζοκαθίσματα. Ακολούθησαν μεγάλα παράπονα από τους επισκέπτες του νησιού, οι οποίοι δεν έβρισκαν ούτε ένα μπουκάλι νερό, με την πίεση τελικά να φτάνει μέχρι τις αίθουσες των δικαστηρίων.
Την περασμένη Παρασκευή (4/8) το Πρωτοδικείο Νεάπολης αποφάσισε να επιτρέψει την επαναλειτουργία των καντινών, από τον ίδιο εκμισθωτή παρά τη φοροδιαφυγή και παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία υπογεγραμμένη σύμβαση και συνεπώς δεν αποδίδονται πουθενά ούτε στον δήμο ούτε στο κράτος έσοδα από την ενοικίαση δημόσιας έκτασης. Ηδη από το Σαββατοκύριακο άρχισαν να επανατοποθετούνται τραπεζοκαθίσματα, ομπρέλες και ξαπλώστρες (10 ευρώ το σετ).
Ολα αυτά γίνονται στον αέρα, χωρίς την παραμικρή σύμβαση, ούτε με τον δήμο (η αντίστοιχη περσινή έληξε στις 31 Δεκεμβρίου) ούτε με την Κτηματική Εταιρεία, αφού ο σχετικός διαγωνισμός δεν έχει διενεργηθεί.
«Στην ουσία πρόκειται για μια καντίνα που δεν υπάρχει πουθενά, αλλά εξακολουθεί να λειτουργεί με δικαστική απόφαση», λέει στην «Εφ.Συν.» η αρμόδια αντιδήμαρχος Ιεράπετρας, Χρύσα Χατζημαρκάκη, και προσθέτει: «Ο δήμος είναι υποχρεωμένος να σεβαστεί τη δικαστική απόφαση και αποσφραγίσαμε το κατάστημα, έστω και αν δεν έχει καν άδεια υγειονομικού ενδιαφέροντος».
Και ανασφάλιστοι
Σύμφωνα με νεώτερη ενημέρωση, μετά την επαναλειτουργία της καντίνας, τη Δευτέρα στις 12.30 μετά το μεσημέρι πέντε ελεγκτές της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) μετέβησαν στον χώρο προσποιούμενοι τους πελάτες και διαπίστωσαν ότι εκδίδονταν κανονικά αποδείξεις. Ωστόσο, όταν στις 14.00 ζήτησαν τα στοιχεία ασφάλισης για τους επτά εργαζόμενους, αποδείχθηκε ότι αυτοί δεν είχαν δηλωθεί. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο ιδιοκτήτης έσπευσε μετά τον έλεγχο να ασφαλίσει τους εργαζόμενους, αλλά ο φάκελος απεστάλη από την ΑΑΔΕ στον ΕΦΚΑ και αυτός θα καταβάλει πρόστιμο 73.500 ευρώ (10.500 ευρώ/εργαζόμενο).
Το παζλ της κακοδαιμονίας στη Χρυσή συμπληρώνει η σχεδόν καθημερινή υπέρβαση του ορίου επισκεπτών με βάση τη φέρουσα ικανότητα του νησιού (ο παλαιότερος νόμος όριζε 500 άτομα. Το όριο αυξήθηκε στα 1.500 αλλά τα Σαββατοκύριακα, ειδικά τον Αύγουστο φτάνουν έως και 3.000 άνθρωποι).
Ο τζίρος από τους επισκέπτες δημιουργεί και καθημερινές έριδες μεταξύ των πλοιοκτητών για τη σειρά φόρτωσης των πλοίων, ενώ παράνομος (και τυπικά ανύπαρκτος για τις υπηρεσίες) είναι ακόμα και ο πρόχειρος μόλος που έχει κατασκευαστεί από τη δεκαετία του ’80 στο νησί, απ’ όπου επιβιβάζονται και αποβιβάζονται όλοι οι επισκέπτες.
(Κεντρική φωτογραφία: Το απόλυτο χάος επικρατεί στο Γαϊδουρονήσι εξ’ αιτίας της εμπλοκής αρμοδιοτήτων και φορέων).
