ΣΧΟΛΙΑΣΤΕΑπό τότε που ο Δίας άρπαξε την Ευρώπη από τη Φοινίκη και την έφερε στην Κρήτη μεταμορφωμένος σε ταύρο, τα πάντα σ’ αυτήν την ήπειρο συνδέονται με την αρπαγή, τη σύγκρουση, την επιβολή, τη συνεχή μεταμόρφωση, τη σχέση του δυνατού με τον αδύναμο.
Αυτές τις σχέσεις διερευνά η έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «Critical Archives III: Identities» παίρνοντας σαφή θέση στο ερώτημα περί ύπαρξης ή μη μιας «ενιαίας ευρωπαϊκής ταυτότητας».
Θέση άλλοτε ευθέως και άλλοτε εμμέσως καταγγελτική απέναντι στην επιβαλλόμενη αφήγηση της «κοινής ταυτότητας», η οποία ό,τι δεν μπορεί να συγχωνεύσει, απλώς το εξοβελίζει ώστε να κατασκευαστεί ένα συμπαγές ευρωπαϊκό πρότυπο.
Μέσα από τα μάτια (και τη ματιά) 33 φωτογράφων τονίζονται ιδιαίτερα οι διαφορετικές όψεις μιας Ευρώπης που αλλάζει συνεχώς, διαμορφώνοντας με ραγδαίο ρυθμό μια νέα ανθρωπογεωγραφία στον συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο.
«Αν ποτέ μπορεί να υπάρξει ενιαία ευρωπαϊκή ταυτότητα, αυτή δεν θα κατασκευαστεί μέσω των αποκλεισμών», φαίνεται να… δηλώνει στο κοινό η έκθεση.
Οι φωτογράφοι στρέφουν τον φακό τους στις εικόνες που συνήθως μένουν «εκτός πλαισίου», άλλοτε υπενθυμίζοντας πραγματικότητες και πρόσωπα που η Ευρώπη αρνείται να αναγνωρίσει ως δικά της και άλλοτε αμφισβητώντας εκ βάθρων την ίδια την ιδέα της κοινής ταυτότητας.
«Η σύγχρονη φωτογραφία είναι εδώ για να διεκδικήσει ενεργό ρόλο στο γράψιμο της Ιστορίας» λένε τα μέλη της «Κολεκτίβας 8» που έχουν την ευθύνη για τη διοργάνωση.
Τα εγκαίνια της έκθεσης πραγματοποιούνται σήμερα στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης (στο Ρέθυμνο), στο πλαίσιο του 2ου Μεσογειακού Φεστιβάλ Φωτογραφίας (Med Photo).
Την έκθεση έχουν επιμεληθεί η Μαρία Μαραγκού, ο Παύλος Φυσάκης, ο Δημήτρης Κεχρής και ο Γιώργος Καραηλίας.
Αποτελεί ένα μωσαϊκό φωτογραφικών και video projects που ψηλαφεί αυτή τη «νέα Ευρώπη» η οποία διαμορφώνεται μέσα από τη συνύπαρξη και τη ρήξη μεταξύ πολιτισμών, θρησκειών, γλωσσών, φυλών, λαών, ακριβώς δηλαδή όπως διαμορφώθηκε και η Ευρώπη που γνωρίζουμε.
Πρόκειται για «οπτικές σημειώσεις για μια Ευρώπη που εξελίσσεται σε μηχανισμό που αποκλείει, εκτοπίζει, ταξινομεί, επιβάλλεται εκτός του γεωγραφικού της χώρου και ελέγχει μέσω σχέσεων, τόσο υλικών όσο και αόρατων. Εικόνες που βουτούν μέσα στην πολυπλοκότητα μιας διαρκούς κατάστασης έκτακτης ανάγκης που προβάλλει ως το κατεξοχήν πεδίο άσκησης της νεωτερικής εξουσίας», όπως αναφέρεται στο εισαγωγικό κείμενο των επιμελητών.
Μεταξύ των έργων βρίσκονται και φωτογραφίες του Çağdaş Erdoğan, ο οποίος συνελήφθη στις 13 Σεπτεμβρίου 2017 στην Κωνσταντινούπολη στην περιοχή Kadikoy, με πρόσχημα ότι φωτογράφιζε το κτίριο της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών.
Ο Erdoğan είναι γνωστός εδώ και χρόνια για τη μαχητική στάση του σε ζητήματα δημοκρατικών δικαιωμάτων και πολιτικών ελευθεριών.
Φωτογραφίες του έχουν δημοσιευτεί σε πρακτορεία διεθνούς εμβέλειας ενώ πρόσφατα εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο «Control», που καταπιάνεται με τα κινήματα αντίστασης, τις LGBTQI κοινότητες και τη ζωή ανθρώπων του περιθωρίου στην Τουρκία.
Στην έκθεση περιλαμβάνονται ακόμα έργα των: Julián Barón, Lewis Bush, Turi Calafato, Federico Clavarino, Giovanna Del Sarto, Rineke Dijkstra, George Georgiou, Jim Goldberg, Paul Graham, Robin Hammond, Nick Hannes, Jovana Hasimi, Alessandro Imbriaco, Davide Monteleone, Simon Norfolk, Mark Power, George Salameh, Jérôme Sessini, Ανιας Βουλούδη, Θάλειας Γαλανοπούλου, Γεράσιμου Δομένικου, Πέτρου Ευσταθιάδη, Γιάννη Καρπούζη, Δημήτρη Κοιλαλού, Χαράλαμπου Κυδωνάκη, Γιώργου Μάκκα, Νίκου Μάρκου, Μάρι Μασουρίδου, Στεφανίας Ορφανίδου, Νίκου Πηλού, Κοσμά Σταθόπουλου και Δάφνης Τόλη.
Ξεκινώντας από την Κρήτη
To MedPhoto ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2017. Θα διαρκέσει μέχρι τον Απρίλιο και συναποτελείται από φωτογραφικά projects με τον ίδιο θεματικό άξονα: τη διερεύνηση των αλλαγών στον ευρωπαϊκό χώρο απεικονίζοντας το παλιό και το νέο πρόσωπο των ανθρώπων της Ευρώπης και σκιαγραφώντας τις ευρωπαϊκές κοινωνίες στην προσπάθειά τους να εμπλακούν ενεργά στην ιστορία του τόπου.
Το φεστιβάλ διοργανώνεται από την KOLEKTIV8, ένα συλλογικό εγχείρημα που ιδρύθηκε το 2013, με πρωτοβουλία οκτώ καλλιτεχνών από διαφορετικά πεδία που φιλοδοξούν να προωθήσουν έναν ριζοσπαστικό κοινωνικό διάλογο αναφορικά με τα σύγχρονα ζητήματα.
Οπως εξηγούν τα μέλη της κολεκτίβας, η Κρήτη γίνεται η αφετηρία του MedPhoto, καθώς αποτελεί πολιτισμικό σταυροδρόμι τριών ηπείρων και κρίσιμο γεωστρατηγικό σημείο της Μεσογείου με σημαίνοντα ρόλο στη σύγχρονη πολιτική ιστορία της Ευρώπης.
Η ένωση του Δία και της Ευρώπης στο Δικταίον Αντρο (ή, κατά άλλους, στη Γόρτυνα) σηματοδοτεί την πρόσμιξη διαφορετικών πολιτισμών, τη μετακίνηση ανθρώπων, την τόλμη του ανθρώπου να αγγίξει τον Ουρανό και να αλλάξει τη Γη.
Info:
Εκθεση: Critical Archives III: Identities 22 Δεκεμβρίου 2017 – 10 Μαρτίου 2018 (Εγκαίνια: 13 Ιανουαρίου, 20.30). Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης Μεσολογγίου 32 – Ρέθυμνο, τηλ. 28310.52530
- Μέγας χορηγός: MOTOR OIL
- Δωρητής: Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος
- Χορηγοί: ΑΝΕΚ/Blues Star Ferries, Atrium, Theartemis, Grecotel, Βιβλιοπωλείο Κλαψινάκης, Quick Photo
Νομαδική Φωτογραφική Βιβλιοθήκη
Το πιο φιλόδοξο εγχείρημα από τα projects του Φεστιβάλ MedPhoto αποτελεί η δημιουργία μιας περιοδεύουσας (νομαδικής) φωτογραφικής βιβλιοθήκης με στόχο την ανάδειξη του φωτογραφικού βιβλίου ως αυτόνομου έργου και ως βασικού πλαισίου παρατήρησης της εικόνας.
Θα περιλαμβάνει φωτογραφικά βιβλία από όλο τον κόσμο σε μια συλλογή που θα έχει νομαδικό και διαδραστικό χαρακτήρα.
Θα ταξιδεύει, θα δανείζει, θα παρουσιάζει τα βιβλία της διαδικτυακά μέσα από αντίστοιχες πλατφόρμες, θα εμπλουτίζεται διαρκώς, θα αποτελεί αφορμή για σεμινάρια.
Το MedPhoto θα προχωρήσει σε συνεργασίες με δημοτικές, πανεπιστημιακές και δανειστικές βιβλιοθήκες και εκπαιδευτικά ιδρύματα ανά την Ελλάδα. Το ξεκίνημα θα γίνει από τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ρεθύμνου.
Επίσης, το MedPhoto, ξεκινώντας από φέτος την εκδοτική του δραστηριότητα, θέτει ως βασικό στόχο να προχωρά κάθε χρόνο στην έκδοση μιας δουλειάς ενός Ελληνα φωτογράφου και έτσι να συμβάλει σταδιακά στη συγκρότηση ενός σώματος εγχώριας φωτογραφικής βιβλιογραφίας. Η πρώτη έκδοση θα πραγματοποιηθεί τον Φεβρουάριο του 2018.
● Χορηγοί βιβλιοθήκης:
Zone Books, Hatje Cantz, Lars Müller, VOID, Futura, Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης
(Κεντρική φωτογραφία: Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης).
