+

ΔΕΝ ΜΕΝΟΥΝ ΟΛΕΣ «ΑΣΦΑΛΕΙΣ» ΟΤΑΝ ΜΕΝΟΥΝ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

«Βρίσκουμε ένα ασφαλές δωμάτιο στο σπίτι που να κλειδώνει και έχουμε το κλειδί πάντα μαζί μας. Ιδανικά βάζουμε και κάποια τρόφιμα σε περίπτωση που χρειαστεί να μείνουμε εκεί με τα παιδιά για αρκετές ώρες».

Μοιάζει με οδηγία για περίπτωση πολέμου, αλλά είναι μία από τις 10 πρακτικές συμβουλές προς τις γυναίκες που πέφτουν θύματα ενδοοικογενειακής βίας τόσο στην Κρήτη όσο και πανελλαδικά. Το κείμενο προέρχεται από τον «Ξενώνα για την κακοποιημένη γυναίκα και το παιδί» που λειτουργεί στο Ηράκλειο για όλη την Κρήτη και είναι ενδεικτικό των καταστάσεων που βιώνουν γυναίκες εντός της οικογενειακής εστίας, ειδικά εν μέσω καραντίνας. Ο Νοέμβριος είναι μήνας αφιερωμένος στη μάχη εναντίον της κακοποίησης και συμπίπτει με το δεύτερο lockdown λόγω του κορονοϊού, λέει στην «Εφ.Συν.» η Μαίρη Παχιαδάκη, πρόεδρος του Συνδέσμου Μελών Γυναικείων Σωματείων Νομού Ηρακλείου, που δραστηριοποιείται επί 25 χρόνια στο θέμα.

Γυναίκα μάς κατήγγειλε ότι κάτω από τα μαξιλάρια στο κρεβάτι ο σύζυγος είχε βάλει μόνιμα ένα όπλο και την απειλούσε ότι μόλις κουνηθεί και μόλις μιλήσει, με αυτό θα τη σκοτώσει

«Στο προηγούμενο lockdown οι καταγγελίες στον ξενώνα αυξήθηκαν δραματικά. Ο εγκλεισμός στο σπίτι δεν σημαίνει για όλους τα ίδια πράγματα. Το “μένουμε σπίτι-μένουμε ασφαλείς” δεν έχει καμία πρακτική υπόσταση όταν στο σπίτι υπάρχει ο θύτης ενδοοικογενειακής βίας και μάλιστα για περισσότερες ώρες κάθε μέρα», λέει η ίδια και συμπληρώνει: «Στην καραντίνα αλλάζει εντελώς η κανονικότητα του σπιτιού. Με τη δουλειά και με το καθημερινό τρέξιμο πολλές φορές “κρύβονται” πράγματα. Τα ζευγάρια δεν έχουν στην πραγματικότητα χρόνο ούτε για να μαλώσουν. Οταν μένουν όλοι σπίτι, όλα αυτά έρχονται στο φως. Ο χρόνος και η τριβή είναι πολύ μεγαλύτερα και όλο αυτό οδηγεί σε επώδυνες καταστάσεις. Και φυσικά η γυναίκα και τα παιδιά, αν υπάρχουν, είναι στην πιο μειονεκτική θέση, είναι ο αδύναμος κρίκος και μετατρέπονται σε σάκο του μποξ».

Διπλάσια κρούσματα

Τα στοιχεία για την Κρήτη είναι ενδεικτικά. Για όλο το 2018 στη γραμμή SOS του ξενώνα καταγράφηκαν 102 νέα περιστατικά κακοποίησης και το 2019 αυξήθηκαν σε 134.

Η ψυχολόγος Ελένη Γερακάκη

«Σχεδόν τον ίδιο αριθμό νέων περιστατικών (σ.σ. 117) καταγράψαμε μόνο για το πρώτο πεντάμηνο του 2020, κατά το οποίο υπήρξε και η πρώτη καραντίνα», λέει στην «Εφ.Συν.» η ψυχολόγος Ελένη Γερακάκη. Για το ίδιο πεντάμηνο, σύμφωνα με τα στοιχεία του ξενώνα, πραγματοποιήθηκαν μόνο στην Κρήτη περίπου 1.000 ώρες συμβουλευτικής υποστήριξης. Για 74 περιπτώσεις έγινε άμεση κλήση για επέμβαση της αστυνομίας, ενώ σε 12 περιστατικά χρειάστηκε η μεταφορά σε νοσοκομείο.

12% των γυναικών στην Ε.Ε. έχει υποστεί κάποιο περιστατικό ή μορφή σεξουαλικής βίας από κάποιον ενήλικο πριν από την ηλικία των 15, που αντιστοιχεί σε περίπου 21 εκατομμύρια γυναίκες

«Και όλα αυτά είναι μόνο όσα βλέπουμε και φτάνουν σε μας, ένα πολύ μικρό μέρος του παγόβουνου», εξηγεί στην «Εφ.Συν.» η κ. Παχιαδάκη. «Το πρόβλημα στην Κρήτη είναι πολύ μεγάλο. Τα τελευταία χρόνια έχουμε καταφέρει πολλά πράγματα. Είναι πολύ σπουδαίο να καταφέρνει μια γυναίκα να φύγει, π.χ. από τη Μεσαρά, και να έρθει να μας μιλήσει και να πει όσα συμβαίνουν στο σπίτι της. Γενικά, όμως, στην ενδοχώρα τα περιστατικά κρύβονται, δεν είναι εύκολο για μια γυναίκα να φύγει από το χωριό, πολλές φορές ούτε και να πάρει τηλέφωνο. Δεν είναι μαζί της ούτε καν ο περίγυρος, η γειτονιά ή ακόμα και η οικογένειά της. Υπάρχει περίπτωση τον θύτη να τον φοβάται όλο το χωριό, ακόμα και οι συγγενείς της γυναίκας, και κανένας δεν μπορεί να παρέμβει. Και η ίδια μπορεί να το κρύβει γιατί φοβάται ότι θα γίνει μεγαλύτερο κακό. Υπάρχουν περιοχές της Κρήτης για τις οποίες υπάρχει απόλυτο σκοτάδι, δεν έχουμε καμία επαφή και καμία πρόσβαση. Το γεγονός ότι, π.χ., δεν έχουμε καμία καταγγελία από το Ρέθυμνο δεν μας καθησυχάζει, μας ανησυχεί», λέει η ίδια.

5% των γυναικών στην Ε.Ε. έχει πέσει θύμα βιασμού από την ηλικία των 15. Δηλαδή 1 στις 20 γυναίκες

«Η οπλοφορία επίσης παίζει ρόλο. Γυναίκα μάς κατήγγειλε ότι κάτω από τα μαξιλάρια στο κρεβάτι ο σύζυγος είχε βάλει μόνιμα ένα όπλο και την απειλούσε ότι μόλις κουνηθεί και μόλις μιλήσει, με αυτό θα τη σκοτώσει. Η κακοποίηση στην Κρήτη δυστυχώς ανθεί και μαζί και ο φόβος. Επειτα από 25 χρόνια έχω μάθει πια να μη στρογγυλεύω τα πράγματα, αν και εγώ προσωπικά έχω δεχτεί πολλές φορές απειλές. Ομως ο μόνος δρόμος είναι να μιλήσουμε και να σταθούμε δίπλα στις γυναίκες αυτές», λέει η κ. Παχιαδάκη.

Μαίρη Παχιαδάκη, πρόεδρος Συνδέσμου Μελών Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου

Δύο συν μία δομές

Στο Ηράκλειο λειτουργούν ήδη δύο δομές, το Πιστοποιημένο Συμβουλευτικό Κέντρο για τις γυναίκες με εξειδικευμένο προσωπικό ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών και κοινωνιολόγων, που εστιάζει στη συμβουλευτική σε γυναίκες- θύματα βίας, και ο «Ξενώνας για την κακοποιημένη γυναίκα και το παιδί» που λειτουργεί από το 2002 και φιλοξενεί ασταμάτητα γυναίκες με τα παιδιά τους που επιθυμούν να ξεφύγουν από τη βία του συζύγου/συντρόφου τους για το χρονικό διάστημα που θα χρειαστεί να ανασυγκροτηθούν.

55% των γυναικών στην Ε.Ε. έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση τουλάχιστον μία φορά από την ηλικία των 15. Δηλαδή 1 στις 2 γυναίκες

Ετοιμάζεται επίσης το «Σπίτι των Αγγέλων», που βρίσκεται στο τελικό στάδιο της ανέγερσης στις Αρχάνες Ηρακλείου με σκοπό να φιλοξενεί βρέφη και νήπια, θύματα κακοποίησης, εγκατάλειψης και παραμέλησης, τα οποία απομακρύνονται μέσω κοινωνικών υπηρεσιών από τις οικογένειές τους. Η γραμμή SOS λειτουργεί πλέον με όλους τους τρόπους επικοινωνίας. Μια γυναίκα μπορεί να επικοινωνήσει με κάθε δυνατό τρόπο. Σε σταθερό και σε κινητό, στο facebook, μέσω skype αν χρειαστεί. Ολα τα στελέχη του συνδέσμου είναι ειδικά εκπαιδευμένα ώστε να παρέχουν συμβουλευτική υποστήριξη εξ αποστάσεως με κάθε μέσο.

Τι γίνεται όπως από τη στιγμή που κάποια γυναίκα αποφασίσει να ζητήσει βοήθεια; Θα οδηγηθεί τελικά στο να φύγει από το σπίτι της; Τα ερωτήματα αυτά θέσαμε στις ψυχολόγους του ξενώνα.

43% των γυναικών στην Ε.Ε. έχει βιώσει κάποια μορφή ψυχολογικής βίας από τον σύντροφό τους από την ηλικία των 15

«Μπορεί κάποιες γυναίκες να θέλουν να φύγουν ή να θέλουν να μείνουν στο σπίτι τους ή να έχουν ήδη φύγει όταν έρχονται σε μας. Υπάρχει συγκεκριμένη μεθοδολογία που αντιμετωπίζουμε κάθε περίπτωση. Ασφαλώς δεν είναι αυτοσκοπός το να χωρίσουν οι γυναίκες, ούτε είναι πάντα λύση να μεταφερθούν στον ξενώνα. Αν υπάρχει η δυνατότητα, εμείς επιδιώκουμε να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής στο σπίτι», λέει στην «Εφ.Συν.» η Σοφία Μπαλαμούτσου, επικεφαλής ψυχολόγος του ξενώνα. «Το κύριο ζητούμενο είναι να ενδυναμωθούν ψυχολογικά, να ξέρουν πως υπάρχει μια στήριξη ανά πάσα στιγμή και κυρίως να σταθούν στα πόδια τους, να βρουν ίσως δουλειά και να είναι ανεξάρτητες, γιατί μία από τις αδιόρατες μορφές κακοποίησης είναι η οικονομική κακοποίηση, που περιλαμβάνει τον πλήρη και κυριαρχικό έλεγχο των οικονομικών πόρων του θύματος με τρόπο υποτιμητικό».

Η Σοφία Μπαλαμούτσου, επικεφαλής ψυχολόγος του Συμβουλευτικού Κέντρου

Πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσουμε την κακοποίηση. Πολλές φορές δεν είναι τόσο αυτονόητο, όπως εξηγεί η ψυχολόγος Μελτίνη Φραγκιουδάκη. «Εκτός από την προφανή σωματική κακοποίηση, υπάρχουν και άλλες μορφές τις οποίες συνήθως είναι δύσκολο ακόμα και να τις αναγνωρίσουν, πόσο μάλλον να τις καταγγείλουν οι γυναίκες. Βασικό ζήτημα είναι εξίσου και η σεξουαλική κακοποίηση. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που γυναίκες έρχονται εδώ καταγγέλλοντας ότι τις χτύπησε ο σύντροφός τους. Ωστόσο, πάνω στη συζήτηση ανακαλύπτουν και οι ίδιες ότι έχουν υποστεί και σεξουαλική βία εφόσον η ερωτική πράξη έχει συμβεί χωρίς τη θέλησή τους σε ένα πλαίσιο που λανθασμένα θεωρείται “υποχρέωσή τους” εντός του γάμου. Πρόκειται για ένα τεράστιο ταμπού που συνοδεύεται από αισθήματα ντροπής και είναι πολύ οδυνηρό για τις ίδιες τις γυναίκες όταν αποκαλύπτεται», αναφέρει η κ. Φραγκιουδάκη.

Η ψυχολόγος Μελτίνη Φραγκιουδάκη

Ενας από τους τελευταίους νόμους που ψήφισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2018 αφορά την ενδοοικογενειακή βία (Ν.4531/2018) που ορίζει ως αδίκημα που διώκεται από τον νόμο κάθε είδους βία ή κακοποίηση (ψυχολογική, σωματική, σεξουαλική και συναισθηματική). Με τον νόμο αυτό στην ουσία η Ελλάδα υιοθέτησε τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης που έχει υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ενωση από το 2016 και ορίζει σαφώς τις μορφές της κακοποίησης.

Σε αυτή την έννοια εντάσσονται η ψυχολογική κακοποίηση, που περιλαμβάνει συναισθήματα απόρριψης, απομόνωσης, εκμετάλλευσης ή υποτίμησης, η λεκτική κακοποίηση, που αφορά τη χρήση επιθετικών, προσβλητικών χαρακτηρισμών προς το θύμα, αλλά και η κοινωνική κακοποίηση, που αφορά την απομόνωση του θύματος από το οικογενειακό και φιλικό του περιβάλλον.

● Τηλέφωνα επικοινωνίας: 801.1116000 (από σταθερό) και 2810.242121 & 6974301011
● www.kakopoiisi.gr

Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών, στις 21.11.2020