Την επιστήμη στην υπηρεσία του κυβερνητικού αφηγήματος βάζουν με εξόφθαλμο τρόπο για άλλη μια φορά ο Σωτήρης Τσιόδρας και ακόμα έξι μέλη της επιτροπής των λοιμωξιολόγων, τη στιγμή που η χώρα εισέρχεται στο τρίτο κύμα της πανδημίας. Τα συγκεκριμένα μέλη της επιτροπής συμμετέχουν σε επιστημονική προδημοσίευση προσπαθώντας να αποδείξουν πως το άνοιγμα του τουρισμού το περασμένο καλοκαίρι δεν συνετέλεσε στη ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων κατά τους φθινοπωρινούς μήνες και στη φονικότερη επέλαση του δεύτερου κύματος.
Η προδημοσίευση της έρευνας έχει τίτλο «Η μοριακή επιδημιολογία του SARS-CoV-2 στην Ελλάδα αποκαλύπτει χαμηλούς ρυθμούς μετάδοσης ιών μετά την άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών βάσει της αξιολόγησης κινδύνου κατά το καλοκαίρι του 2020». Αν και ακόμα η εργασία είναι σε draft μορφή και δεν έχει υποβληθεί σε κριτική (peer review) από την επιστημονική κοινότητα, εντούτοις βασικά μεθοδολογικά λάθη είναι εμφανή μόνο με μια προσεκτική ανάγνωσή της.
Είναι τουλάχιστον περίεργο για επιστημονική εργασία να στηρίζεται και σε… αδημοσίευτα στοιχεία (unpublished data) του ΕΟΔΥ, όπως αναφέρουν οι συντάκτες της, γεγονός που δημιουργεί αρκετά ερωτήματα και για τη διαχείριση των δεδομένων από τον ΕΟΔΥ.
Φυσικά το βασικότερο κενό της είναι πως επικαλείται ρητά τον… αγνοούμενο μέχρι σήμερα για την επιστημονική κοινότητα «Αλγόριθμο EVA», για τον οποίο όμως ακόμα δεν έχει καν γίνει ούτε προδημοσίευση, την ώρα που οι δημιουργοί του υπόσχονταν ότι θα γίνει κανονική επιστημονική δημοσίευση ήδη από τον περυσινό Σεπτέμβριο. Είναι απορίας άξιο πώς επιστήμονες του διαμετρήματος του καθηγητή Τσιόδρα υπογράφουν επιστημονική εργασία βασισμένοι σε αδημοσίευτη και ατεκμηρίωτη μεθοδολογία. Κατά δεύτερον είναι τουλάχιστον περίεργο για επιστημονική εργασία να στηρίζεται και σε… αδημοσίευτα στοιχεία (unpublished data) του ΕΟΔΥ, όπως αναφέρουν οι συντάκτες της, γεγονός που δημιουργεί αρκετά ερωτήματα και για τη διαχείριση των δεδομένων από τον ΕΟΔΥ. Πέρα όμως από αυτά, επί της ουσίας στους ισχυρισμούς που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες υπάρχουν τουλάχιστον δύο εξόφθαλμα μεθοδολογικά λάθη, που δύσκολα θα αντέξουν στην κριτική από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα όταν θα τεθούν επισήμως υπόψη της.
Λάθος τόπος
Είναι τουλάχιστον παράδοξο το γεγονός ότι για να αποδείξουν πως δεν υπήρξε αύξηση των εισερχόμενων κρουσμάτων στη χώρα το περασμένο καλοκαίρι, οι επιστήμονες δεν χρησιμοποιούν αποτελέσματα από τους ελέγχους σε τουριστικούς προορισμούς αλλά λαμβάνουν υπόψη τους τα δεδομένα μόνο από την Αττική, τη Θεσσαλονίκη και τη… Θράκη. Για παράδειγμα, στην Κρήτη η αύξηση των καταγεγραμμένων κρουσμάτων την επίμαχη περίοδο μετά την 1η Ιουλίου άγγιξε το 3.000%, με βάση τα επίσημα στοιχεία του ΕΟΔΥ. Από τον Φεβρουάριο του 2020 έως τις 30 Ιουνίου στο νησί είχαν καταγραφεί μόλις 19 κρούσματα, ενώ τους επόμενους τρεις μήνες, έως την 1η Οκτωβρίου, εκτινάχθηκαν στα 564. Παρ’ όλα αυτά, ούτε η Κρήτη ούτε άλλη αμιγώς τουριστική περιοχή περιλαμβάνεται στην τεκμηρίωση των επιστημόνων για το «αβλαβές» άνοιγμα του τουρισμού.
Επ’ αυτού, ο βασικός ισχυρισμός των μελετητών είναι πως το 40% του εγχώριου πληθυσμού ζει στην Αττική και συνεπώς τα όποια εισερχόμενα κρούσματα θα φαίνονταν και εκεί. Και αυτή η υπόθεση όμως είναι έωλη καθώς ο συντριπτικά μεγαλύτερος αριθμός τουριστών είτε περνά λίγες ώρες transit από την Αθήνα είτε πηγαίνει με απευθείας πτήσεις charter στα νησιά.
Λάθος χρόνος
Μια δεύτερη υπόθεση που κάνουν οι ερευνητές είναι πως αν υπήρχαν όντως εισερχόμενα κρούσματα αυτά θα ήταν παραλλαγές του ιού και όχι ο γνωστός ώς τότε τύπος που κυκλοφορούσε στη χώρα μας. Και πάλι όμως χρησιμοποιούν δεδομένα από τα αποτελέσματα των τεστ σε αστικά κέντρα και στη Θράκη και όχι από τους τουριστικούς προορισμούς, λέγοντας ότι δεν βλέπουν αντίστοιχη αύξηση των παραλλαγών του ιού. Ακόμα όμως και αν η υπόθεσή τους αυτή ήταν σωστή, μια λογική ανάλυση θα εξέταζε τα δεδομένα μετά το πέρας της τουριστικής περιόδου, όταν δηλαδή ο εγχώριος πληθυσμός που ταξίδεψε στα νησιά θα είχε επιστρέψει στη βάση του. Από τις τρεις περιόδους της έρευνάς τους, η τρίτη ολοκληρώνεται τον Σεπτέμβριο του 2020, δηλαδή πριν από την έκρηξη του 2ου κύματος του κορονοϊού στη χώρα και οπωσδήποτε πριν από τις αρχές Οκτωβρίου όταν πλέον εμφανίστηκε η ραγδαία αύξηση κρουσμάτων.
Ολα τα παραπάνω δεν έχουν μόνο παρελθοντική αξία αλλά πιθανότατα προμηνύουν και την πολιτική που θα ακολουθηθεί την επόμενη τουριστική περίοδο. Ηδη συζητείται έντονα το νέο άνοιγμα του τουρισμού, πιθανότατα και πάλι με τον αδημοσίευτο ακόμα αλγόριθμο EVA, αλλά και με μια ολοκαίνουργια μελέτη σαν αυτή που ετοιμάζουν οι καθηγητές και που μπορεί ώς το καλοκαίρι να έχει μετατραπεί σε ένα νέο επικοινωνιακό χαρτί. Εκτός από τον Σωτήρη Τσιόδρα, μεταξύ των 32 επιστημόνων που υπογράφουν τη συγκεκριμένη προδημοσίευση βρίσκονται ο Γκίκας Μαγιορκίνης, η Βάνα Σύψα, ο Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, ο Δημήτρης Χατζηδημητρίου, ο Αθανάσιος Τσακρής και ο Δημήτρης Παρασκευής, όλοι μέλη της επιτροπής των λοιμωξιολόγων.
Η σχέση της αύξησης των κρουσμάτων με το άνοιγμα του τουρισμού (υπό τους όρους που έθεσαν όχι η κυβέρνηση αλλά οι ταξιδιωτικές εταιρείες) είναι αυταπόδεικτη, όχι μόνο για τον μέσο πολίτη αλλά ακόμα και για υπουργούς της κυβέρνησης όπως ο Αδωνις Γεωργιάδης, που περίπου το παραδέχτηκε από τηλεοράσεως, ή ο βουλευτής της Ν.Δ. και γιατρός Δημήτρης Βαρτζόπουλος που είπε τα πράγματα με το όνομά τους. Η σχέση τουρισμού – αύξησης κρουσμάτων είναι προφανής ακόμα και για την επίσημη πολιτεία, καθώς σε επίσημο έγγραφο της ΗΔΙΚΑ, στη νέα σύμβαση με την PwC που αντικατέστησε την Palantir, αναφέρεται ξεκάθαρα πως ο λόγος που χρειάζονται τέτοιες υπηρεσίες είναι ότι «η επανεκκίνηση της τουριστικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με το άνοιγμα των συνόρων έχει αυξήσει σημαντικά τις ροές ξένων πολιτών προς την Ελλάδα με συνέπεια να έχουν αυξηθεί και τα ενεργά κρούσματα». Το (τουλάχιστον) περίεργο είναι να τίθεται η επιστημονική επάρκεια και γνώση του Σωτήρη Τσιόδρα και των άλλων επιστημόνων της επιτροπής στην υπηρεσία του κυβερνητικού αφηγήματος με προφανή κίνδυνο όχι μόνο για την αξιοπιστία τους αλλά και για τη δημόσια υγεία.
■ Η επίμαχη προδημοσίευση στη διεύθυνση:
https://doi.org/10.1101/2021.01.31.21250868
